Vì Sao Nga Xâm Lăng Ukraine?

Rạng sáng ngày 24 tháng Hai năm 2022, hàng ngàn chiến xa Nga ồ ạt tràn qua biên giới tấn công vào Ukraine. Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Nga bắt đầu một "Chiến Dịch Đặc Biệt" để "giải giáp quân đội Ukraine" và "tảo thanh các thành phần quá khích Tân Quốc Xã". Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc xâm lăng này? Để tìm hiểu, ta hãy lùi lại hơn một thế kỷ xem lại lịch sử của Ukraine.

Liên Bang Xô Viết

Thế kỷ 17-18, Ukraine là phần đất bị chia cắt giữa đế quốc Nga, đế quốc Ottoman và vương quốc Ba Lan. Đầu thế kỷ 20, khi chế độ Sa Hoàng của Nga sụp đổ và cuộc cách mạng Bolshevik nổ ra, nhiều phe nhóm người Ukraine với nhiều khuynh hướng chính trị khác nhau đã nổi lên tranh giành ảnh hưởng. Trong số các phe này có phe  Bolshevik chủ trương theo Nga, phe chủ nghĩa quốc gia chủ trương thành lập một nước Ukraine độc lập, phe thân Ba Lan, phe chủ trương vô chính phủ, và nhiều phe khác. Đây là một trong những thời kỳ loạn lạc và đẫm máu nhất của Ukraine. Cuối cùng phe Bolshevik thắng thế, nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Xô Viết Ukraine được thành lập, cùng với Nga, Belarus và một số quốc gia Trung Á khác hợp thành Liên Bang Xô Viết (gọi tắt là Liên Xô). Về sau Liên Xô sáp nhập thêm một số quốc gia nữa, có tổng cộng 15 nước nằm trong liên bang này. Trong Liên Bang Xô Viết, Ukraine là nước có diện tích và dân số lớn thứ nhì, chỉ sau Nga. Những người theo chủ nghĩa quốc gia Ukraine phần lớn bị bỏ tù, lưu đày hoặc xử tử. 

Bản đồ Ukraine với vùng ly khai năm 2014

Cúm Tây Ban Nha — Trận Dịch Kinh Hoàng của Thế Kỷ 20

Cách đây đúng 100 năm, một trận dịch cúm kinh hoàng đã cướp đi sinh mạng gần 50 triệu người. Trân dịch cúm này được gọi (một cách sai lầm) là "Cúm Tây Ban Nha —Spanish Flu". Số người chết vì dịch cúm này còn nhiều hơn cả sô người chết vì súng đạn trong Thế Chiến Thứ Nhất. Trận dịch này còn được các nhà sử học gọi là "Trận Dịch Bị Lãng Quên — The Forgotten Pandemic" vì sử sách thường ít nhắc tới sự kiện này.

Trận dịch cúm này bắt đầu xuất hiện vào đầu năm 1918, khi Chiến Tranh Thế Giới Thứ Nhất (1914-1918) ở vào giai đoạn cuối. Vi rút của bệnh cúm này thuộc chủng H1N1 phát xuất từ gà vịt và lây sang người. Không ai rõ dịch cúm này bắt đầu từ khu vực nào. Có nhà nghiên cứu cho rằng dịch này bắt nguồn từ Hoa Kỳ, người khác cho rằng nó bắt nguồn từ Châu Âu, có người lại cho rằng nó bắt nguồn từ Trung Quốc.

Trung Quốc Đã Để Sổng Con Virus COVID-19 Như Thế Nào?

Người bị nhiễm COVID-19 đột ngột chết ngoài đường

Cuối tháng 12 năm 2019, Lý Văn Lượng (Li WenLiang), một bác sĩ nhãn khoa làm việc tại bệnh viện Trung Ương Vũ Hán, thấy có nhiều bệnh nhân đến khám ở bệnh viện này với triệu chứng của bệnh SARS, một căn bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp đã gây ra nạn dịch vào năm 2003. Nghi ngờ đây là một căn bệnh truyền nhiễm mới, anh đã kín đáo cảnh báo các bạn học của mình trên mạng xã hội WeChat, bảo họ phải đề phòng để tránh bị lây nhiễm. Lời cảnh báo này đã được nhanh chóng loan truyền trên mạng, ngoài ý muốn của bác sĩ Lý. 

Ngày 03 tháng 01, 2020, công an Vũ Hán đã mời bác sĩ Lý lên "làm việc" và yêu cầu anh viết bản cam kết không "loan tin đồn thất thiệt trên mạng". Công an đe dọa rằng nếu không tuân thủ anh sẽ bị đưa ra trước pháp luật. Ngoài bác sĩ Lý, có 7 người khác cũng bị công an mời lên làm việc với lý do tương tự.

Ngày Độc Lập (Quốc Khánh) Hoa Kỳ 04 tháng 07

Ngày Độc Lâp (Independence Day) tức là ngày Quốc Khánh của Hoa Kỳ. Hơn 200 năm trước, Hoa Kỳ là thuộc địa của Anh Quốc. Bất mãn vì tfnh trạng sưu thuế nặng nề mà lại không được bầu đại biểu của mình vào Quốc Hội Anh để bênh vực cho quyền lợi  của mình, dân chúng Hoa kỳ đã nổi dậy làm cách mạng để đòi độc lập. 

Venezuela: Một quốc gia có hai tổng thống

Venezuela là quốc gia duy nhất trên thế giới hiện nay có hai vị đương kim tổng thống: Nicolas Maduro và Juan Guaido. Cả hai đều tuyên bố mình là tổng thống hợp pháp, cả hai đều có lực lượng quần chúng ủng hộ, và đều được một số quốc gia công nhận. Sao lại có chuyện kỳ lạ này?

Nicolas Maduro (trái) và Juan Guaido (phải). Cả hai đều tuyên bố mình là tổng thống hợp pháp của Venezuela.

Lịch Sử Đại Hàn Dân Quốc (Nam Triều Tiên)

Đại Hàn Dân Quốc là tên gọi chính thức của Hàn Quốc, còn gọi là Nam Triều Tiên hay Nam Hàn (South Korea). Quốc gia này là một nửa của đất nước Triều Tiên, bị chia cắt từ sau Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai. Trước khi bị chia cắt, Triều Tiên đã phải trải qua một thời kỳ nằm dưới sự đô hộ của Nhật Bản, rồi nội chiến Nam-Bắc. Kể từ khi chia đôi, hai quốc gia Triều Tiên đã theo đuổi hai hệ thống chính trị và kinh tế khác nhau. Bài này nói về lịch sử Nam Triều Tiên kể từ triều đại phong kiến cuối cùng cho đến hiện tại. 

Triều Đại Cuối Cùng 1392 – 1910

Triều đại cuối cùng của Triều Tiên bắt đầu từ năm 1392 khi tướng Lý Thành Quế được điều sang Trung Quốc trong chiến dịch chống lại nhà Minh, nhưng thay vì thực hiện sứ mệnh, ông đã quay lại để lật đổ vị vua Cao Ly và thành lập một triều đại mới. Ông đặt tên cho nó là Triều đại Triều Tiên để vinh danh nước Cổ Triều Tiên trước đó. Chữ "Triều Tiên" cũng được dùng để gọi tên nước. Triều đại Triều Tiên đạt được nhiều thành tựu về khoa học và kinh tế, nhưng cũng như những quốc gia Châu Á trong vùng như Trung Quốc và Việt Nam, vào các thế kỷ 17-18, Triều Tiên theo đuổi chính sách tự cô lập, hạn chế giao thương với các quốc gia Châu  u, cấm việc truyền đạo Ki-tô Giáo. Cũng như Trung Quốc và Việt Nam, triều đình phong kiến Triều Tiên lo sợ các tư tưởng của Phương Tây sẽ làm dân chúng có những suy nghĩ và hành động đi ra ngoài sự kiểm soát của triều đình, làm họ mất quyền cai trị tuyệt đối. Chính sự tự cô lập này làm đất nước bị tụt hậu. Trong khi quốc gia láng giềng là Nhật Bản tiến hành cải cách và giao thương với Tây Phương để phát triển kinh tế và khoa học kỹ thuật, thì Triều Tiên vẫn phát triển theo lề lối cũ từ ngàn xưa. Hậu quả là Triều Tiên trở thành miếng mồi ngon cho các cường Quốc khác.

Venezuela: Thừa Dầu Thô, Thiếu Giấy Vệ Sinh

(Xem bài liên hệ: Hugo Chavez và Con Đường Gập Ghềnh Tiến Lên Chủ Nghĩa Xã Hội)

Quốc gia nào có trữ lượng dầu thô nhiều nhất thế giới?

Nếu câu này được hỏi cách đây hơn 7 năm, câu trả lời là Saudi Arabia (Ả Rập Xê Út), một quốc gia Hồi giáo nằm ở vùng Trung Đông. Nhưng từ năm 2011 trở đi, ngôi vị này đã về tay Venezuela, một quốc gia vùng Nam Mỹ, kể từ khi có những khám phá mới về trữ lượng dầu thô ở nước này.

Venezuela nằm ở phía bắc Brazil, có dân số 32 triệu người, trữ lượng dầu thô gần 300 tỉ thùng (1 thùng = 159 lít). Với giá hiện tại khoảng 60 USD/thùng thì trữ lượng dầu thô có tổng giá trị khoảng 1800 tỉ USD. Đây là một con số mà quốc gia nào cũng mơ ước.